Niektórzy właściciele posesji mają bardzo nietypowe hobby – składują odpady i ziemię na swojej działce. Zaburza to nie tylko estetykę, lecz może być bardzo niebezpieczne dla środowiska. W jaki sposób można walczyć z takim zachowaniem? Gdzie można to zgłosić?
Prywatna własność jest bardzo chroniona w polskim prawie. Nasz kraj jest w europejskiej czołówce pod względem jej ochrony. Najprawdopodobniej jest to spowodowane historią Polski – w czasach PRL-u nie istniała własność prywatna, wszystko było państwowe.
Wbrew pozorom właściciel na własnym gruncie nie może robić tego, co chce. W Konstytucji znajduje się zapis, że można ograniczyć prawo własności art. 64 ust. 3 ustawy zasadniczej. Znajduje się w nim informacja, że własność prywatna może zostać ograniczona na drodze ustawy, w zakresie nienaruszającym istoty prawa własności.
Podstawą prawną ograniczającą prawo własności jest Kodeks cywilny art. 144. Właściciel nieruchomości musi powstrzymać się od działań, które będą ponadprzeciętnie zakłócać korzystanie z sąsiednich nieruchomości.
W polskim prawie ingerencja, która ponadprzeciętnie zakłóca korzystanie z sąsiednich nieruchomości, zwana jest immisją. Wyróżnia się jej dwa rodzaje: pośrednią i bezpośrednią. Pierwszy rodzaj immisji to emitowanie zapachu, który może niekorzystnie wpływać na zdrowie sąsiadów lub ich odczucia estetyczne. Drugi rodzaj to np. wylewanie ścieków na sąsiednią działkę.
Składowanie odpadów na działce stanowi immisję pośrednią. Szczególnie jeśli odpady są porozrzucane po całej posesji lub emitują brzydki zapach, to naruszają poczucie estetyki. Bardzo często składowanie odpadów wpływa na psychikę osób mieszkających w sąsiednich nieruchomościach. Tym samym narusza to ponad miarę swobodne korzystanie ze swoich nieruchomości.
Magazynowanie śmieci wymaga specjalnego zezwolenia – podstawą prawną jest ustawa o odpadach z dnia 14 grudnia 2014 roku. Ustawa ta dotyczy osób fizycznych – szczególnie art. 25 ust. 4. Zgodnie z treścią tego artykułu odpady mogą być magazynowane, jeśli wynika to z procesów technologicznych lub organizacyjnych. Składowanie odpadów na własnej działce nie wynika z żadnego z tych procesów.
Jeśli sąsiad składuje na działce odpady, to należy zgłosić to do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Na podstawie wydanej decyzji administracyjnej osoba składująca odpady musi je usunąć z posesji. Jeśli tego nie dokona, to nałożona będzie kara w wysokości od 1 tys. do 1 mln zł. Wysokość kary obliczana jest na podstawie ilości i właściwości odpadów, zagrożenia dla ludzi lub środowiska oraz okoliczności, w których zostały naruszone przepisy.
Kwestia złomu jest bardziej skomplikowana, ponieważ teoretycznie jest to odpad. W polskim prawie złom definiowany jest jako przedmioty, których właściciel zamierza się pozbyć – podstawa prawna art. 3 ust. 1 pkt 6. Złom może być pozostałością po samochodach lub przedmiotach. Można go jednak przetwarzać w warunkach domowych, np. budować z niego różne przedmioty.
Jeśli złom jest posegregowany w celu przetworzenia, to nie powinien zostać uznany za odpady. W takiej sytuacji przepisy nie mogą być zastosowane. Jedynym problemem może być stosowanie norm dotyczących emisji. Sąsiad może pisemnie nakazać natychmiastowe usunięcia złomu. A nawet zapłatę zadośćuczynienia, jeśli złom będzie nadmiernie naruszał poczucie estetyki. Jednak roszczenie o zadośćuczynienie jest uwzględnione dopiero wtedy, gdy zostanie udowodnione.
Jeśli sąsiad ma aktualne pozwolenie na składowanie odpadów lub złomu, to nic nie można zrobić. Otrzymanie pozwolenia jest możliwe, jeśli przewiduje to miejscowy plan zagospodarowania terenu.
Zdj. główne: Barthelemy de Mazenod/unsplash.com
